١) آبکشی

از آبکشی عمدتاً برای  پائین بردن سطح ایستایی و خشک نگاه داشتن محیط کار استفاده می شود. از این روش  همچنین جهت کاستن از فشار نشتی در دامنه­ها و کف حفاریها نیز سود جسته می­شود. آبکشی توسط (( پمپاژ از انباره )) یا (( پمپاژ نقطه­ای )) و به ندرت با روش (( الکترواسمز )) انجام می­شود. روش انتخابی وابسته به نوع مصالح و عمق آبکشی است.

برای انتخاب روش آبکشی باید عوامل چندی را در نظر گرفت:

الف ) عمق سطح ایستایی در طول ساختمان، طبیعت سفره آب (آزاد، معلق یا آرتزین)، و مـقدار آب به بخش حفاری شده از دیواره ها و کف باید برآورد شود.

ب ) مقدار جریان ورودی به سیستم آبکشی که وابسته به نفوذپذیری و ضخامت سازندهای آبدار است، باید تعیین گردد. همچنین، میزان پایین رفتن سطح ایستایی برای خشک شدن محل کار و اجتناب از رگاب و شیب آبی (گرادیان هیدرولیک) ناشی از جریان آب به حفاری نیز باید مشخص شود.

ج ) ضریب نفوذپذیری لایه­های مختلف زمین مهمترین عامل است و می­توان آن را از روی منحنی دانه بندی برآورد نمود یا اینکه مقدار آن را توسط آزمایش پمپاژ و اندازه­گیری میزان افت در پیزومترهای اطراف محاسبه کرد. مقدار جریان ورودی احتمالی نیز توسط روابط مربوط به آنها محاسبه می­شود.

د ) مقدار نشت قابل تصور از سطح زمین در طول فرآیند آبکشی و تاثیر آن بر سازه­های جانبی باید ارزیابی شود و روشهایی برای کنترل آن در نظر گرفته شود­.

پمپاژ انباره­ای­: ساده ترین روش کنترل آب ورودی به حفاری­ها، ایجاد نهرهای قطع کننده آب در پای دامنه یا در ته حفاری است. این آبروها به چاهک یا انباره­ای متصل می­شود که از آنجا آب به خارج پمپاژ می شود­.

پمپاژ نقطه­ای : ((آبکشی نقطه ای)) به صورتهای مختلفی انجام می­شود:

الف ) سیستمهای منفرد و مضاعف: پمپاژ نقطه­ای استاندارد معمولاً درخاکهای ماسه‌ای یا دیگر رسوبات دارای ضریب نفوذپذیری از ١۰ تا ^۴- ١۰ سانتی متر بر ثانیه به کار می­رود. این روش متشکل از لوله­هایی با بخش انتهایی مشبک به قطر ۵ تا ۵/٧ سانتی متر و طول ٣۰ تا ١۰۰ سانتی متر است که بسته به نفوذپذیری خاک در فواصل ١ الی ۴ متری از هم در زمین نصب می­شوند.  انتهای هر لوله به لوله بزرگتری به قطر ١۵ الی ٣۰ سانتی متر وصل می شود که آن لوله نیز به نوبه خود به یک پمپ گریز از مرکز متصل است.

ب ) پمپاژ نقطه­ای توسط خلاء­: در لای­ها که روشهای ثقلی نمی­تواند آب منفذی نگاهداری شده توسط نیرو­های موئینه را تخلیه نماید، از روش ایجاد خلاء استفاده می شود.

ج ) سیستم پمپاژ نقطه­ای انژکتوری: خاکهای بدون چسبندگی را تا عمق ١۵ الی ٣۰ متری می توان توسط این سیستم آبکشی نمود.

د ) چاههای عمیق­: چاههای عمیق اساساً برای حفاریهای عریض و عمیق، مخصوصاً در جاهایی که خاکهای زیر حفاری با افزایش عمق نفوذپذیرتر می­شوند و نمی توان سطح ایستابی را با پمپاژ نقطه ای پائین برد، به کار می رود.

٢ ) الکترو اسمز:

 از این روش برای افزایش مقاومت لایه های ضخیم لای در حفاری های روباز، در دامنه­ها و تونلها استفاده    می شود­. به این منظور­، دو الکترود در عمق موردنظر قرار داده شده و جریان مستقیم الکتریسیته به آن وصل می شود­. جریان القائی باعث حرکت آب از قطب مثبت ( آند ) به سمت قطب منفی ( کاتد ) می­شود و از آنجا توسط پمپاژ خارج می شود­.

٣ ) زهکشها

((­زهکشها­)) در واقع مسیر­های کنترل شده­ای برای جریان آب هستند که باعث کاهش فشار نشت آب در سد های خاکی، دامنه ها، سازه های نگاهدارنده، راه ها، خاکریزهای واقع در سطح دامنه­ها و تونلها و سرریزها می شوند. زهکشها در صورتی که با پمپاژ تلفیق شوند میزان نیروهای بالا زدگی را بر سازه هایی که در زیر سطح ایستابی قرار گرفته­اند، کاهش می­دهند. برخی از زهکشها در زمان طراحی سازه منظور می شوند، در صورتی که برخی  دیگر پس از پایان احداث سازه و به صورت روشی ترمیمی به کار می آیند.

زهکشها را می­توان بر مبنای شکل و سطح مقطعشان به انواع ورقه ای­، ترانشه ای­، مثلثی­، چند وجهی و دایره­ای تقسیم کرد.

اغلب زهکشها به همراه فیلتر هستند تا از بسته شدن سوراخهای زهکش و مهاجرت ذرات ریز از خاکهای مجاور به داخل زهکش جلوگیری شود.

در  زیر نمونه هایی شماتیک از روش­های زهکشی نشان داده شده است:

٣-١ نمونه روش­های زهکشی

همانطور که در تصاویر فوق نشان داده شده است یکی از کاربردی­ترین روش­ها استفاده از لوله­های زهکشی است که مطابق با دتایلهایی معین تهیه و طراحی می­گردند و از زیر سازه ها آب موجود را زهکشی می­نمایند­.

٣-٢ زهکشی با لوله

ژئودرین:  در مواقعی که تراوش آب از بدنه ترانشه­ها و دیواره­های گودبرداری شده وجود دارد لازم است تا آب به نحوی از سطح دیواره­های گود به کف گود هدایت گردد و بوسیله لوله­های کارگذاشته شده در زیر فونداسیون زهکشی شود. یکی از کاربردی ترین مصالح موجود استفاده از ژئودرین­ها می باشد که در تصویر زیر عملکرد آنها بصورت شماتیک نمایش داده شده است .

٣-٣ ژئودرین

پس از انجام عملیات زهکشی لازم است تا بستر زمین و سطوح در تماس با خاک به نحوی مناسب عایق شود تا از حضور آب در سازه جلوگیری به عمل آید. در گذشته از قیر اندود کردن سطوح جهت عایق­بندی استفاده می­شد ولی امروزه با توجه به پیشرفت علم و صنعت مصالح بسیار مناسب­تر بوجود آمده است که ژئوممبرایین و GCL از مهمترین آنها می باشد­.