١-١- کلیات
اجراي شمعهای دیوار برلنی باید بر اساس این مشخصات فنی، نقشههای اجرایی و دستور کارها و با استفاده از ماشینآلات، تجهیزات و ابزار مناسب و مورد نیاز، نیروي انسانی مجرب انجام گیرد.
٢-١- روش اجرای سیستم دیوار برلنی
مراحل کلی اجراي سازه نگهبان به روش دیوار برلنی به شرح ذیل میباشد. در صورت لزوم و بسته به مشخصات طرح و شرایط اجرایی، ترتیب مراحل فوق قابل تغییر میباشد.
١- حفاري کلیه چاهکها جهت اجراي شمع بتنی یا فولادي در موقعیت مورد نظر
٢- ساخت قفسه آرماتور شمع بتنی درجا ریز یا شمع فولادي به همراه قفسه آرماتور ریشه آن
٣- جایگذاري قفسه آرماتور یا شمع فولادي
۴- بتنریزی شمع بتنی یا ریشه شمع فولادي
۵- پنلبرداري در مجاورت شمعهای اجرا شده (خاکبرداري از روي شمعهای بتنی و پشت شمعهای فولادي انجام میگیرد)
۶- حفاري گمانههای واقع بر روي شمع در محدوده خاکبرداري شده جهت اجراي مهارها
٧- تهیه، مونتاژ و جاگذاري استرند در داخل گمانه و تزریق مهار
٨- اجراي پوشش سطحی بر روي دیواره گود
٩- نصب صفحه زیر سری انکر و انکرهد و انجام کشش مهار
١۰- تکرار مراحل ۵ تا ٩
در هنگام اجراي دیوار برلنی رعایت موارد زیر ضروري میباشد:
- اجراي بندهاي ۵ تا ٩ فوق، مطابق فصول مربوطه از این مشخصات فنی انجام خواهد شد.
- شروع عملیات خاکبرداري در مجاورت شمعهای بتنی، منوط به گذشت حداقل ٣ روز از اتمام عملیات بتنریزی شمعها میباشد.
- ترتیب و توالی عملیات اجراي پوشش سطحی و حفاري گمانهها باید به گونهای باشد که آسیبی به بتن تازه اجرا شده وارد نگردد.
- پیمانکار موظف است در صورت مشاهده شواهدي از برخورد گمانه با فونداسیون ساختمانهای همسایه، فضاي خالی، چاه، چاه فاضلاب، قنات و یا موارد مشابه، مراتب را به اطلاع طراح برساند.
- در هنگام حفاري چاههای شمعهای بتنی، ضروري است شکل مقطع چاه، امتداد شاقولی چاه و قطر چاه، در اعماق مختلف به طور مرتب اندازهگیری شود. در خصوص چاههای شمعهای فولادي، چاه باید به گونههای حفاري شود که امکان جایگذاري پروفیل به صورت شاقولی و آزادانه در آن وجود داشته باشد.
٣-١- ساخت و نصب قفسه آرماتور شمعها
١-٣-١- استانداردها
مواردي که در این مشخصات فنی بیان نشده است، باید بر اساس آئین نامه بتن ایران (آبا)، مقررات ملی ساختمان و نیز، استانداردهاي ASTM و ACI در اولویتهای بعدي باشد.
٢-٣-١- نوع و مشخصات میلگردهاي مصرفی در بتن
میلگردهاي مصرفی در بتن باید نو، تمیز، عاري از هر نوع آلودگی مانند چربیها، ذرات بتن، گرد و خاك، پوستههای رنگ یا زنگزدگی که باعث کاهش چسبندگی بین میلگردها و بتن شود، باشد. مقطع میلگردها نباید به دلیل زنگزدگی ضعیف شده باشد. استفاده از میلگردهاي زنگزده (پوسته شده) در صورتی مجاز است که قبل از بتنریزی میلگرد پوسته زنگ کاملاً با برس سیمی یا وسایل قابل قبول دیگر پاك شود و قطر میلگرد پس از برس زدن حداکثر ۵/۰ میلیمتر کاهش یابد.
کاهش یابد.
میلگردهاي مصرفی از نوع آجدار و جنس AIII با مقاومت تسلیم کششی fy=۴٢۰MPa میباشد.
٣-٣-١- کنترل کیفیت میلگردها
مطابق نیل، مش یا میلگرد بلوك بتنی
۴-٣-١- حمل و انبار کردن
مطابق نیل، مش یا میلگرد بلوك بتنی
۵-٣-١- آماده کردن میلگردها
آماده کردن میلگردها شامل خم و برش و ... باید مطابق آئین نامه آبا باشد. خم کردن فولاد با استفاده از حرارت و همچنین خم کردن میلگردهاي داخل بتن مانند میلگردهاي انتظار یا باز کردن خم میلگردهاي خم شده مجاز نیست. در خم کردن میلگردها رعایت نکات زیر الزامی است:
- حداقل قطر فلکه خم کن متناسب با نوع فولاد و بر اساس مندرجات جدول ١٣ -١ تعیین خواهد شد.
جدول شماره ١٣-١ حداقل قطر خم براي میلگردهاي مختلف
قطرمیلگرد(mm) |
قطر خم |
d < ٢٨ |
d ۶ |
٢٨ < d < ٣۴ |
d ٨ |
٣۶ < d < ۵۵ |
d ١۰ |
- خم کردن میلگردها در دماي کمتر از ۵ درجه سانتیگراد مجاز نیست.
- باز و بسته کردن خمها به منظور شکل دادن مجدد مجاز نیست.
۶-٣-١- وصله میلگردها
تعداد وصلۀ میلگردها باید حداقل ممکن بوده و طول و محل آنها، در صورتی که اجتناب از وصله غیرممکن باشد، باید مطابق نقشهها باشد. رعایت روش و ضوابط وصله مطابق آئین نامه آبا، الزامی است. اتصالات مکانیکی با رعایت مشخصات ارائه شده توسط تولید کننده آنها و پس از انجام آزمایشهای لازم مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
٧-٣-١- جوش دادن میلگردها
جوشکاري با روشهای جوش الکتریکی تماسی (جوش نوك به نوك) و جوش ذوبی با الکترود (جوش با قوس الکتریکی) مجاز میباشد. در عملیات جوشکاري تمام ضوابط مندرج در آئین نامه بتن ایران باید رعایت شود . قبل از جوشکاري میلگردها باید گرم شوند. جوشکاري با شعله مجاز نیست.
٨-٣-١- کار گذاشتن میلگردها
هنگام کار گذاشتن، میلگردها باید تمیز و عاري از زنگ پوسته شده، چربی، روغن، ملات سیمان و خاك باشند. میلگردها باید طبق مشخصات نقشههای اجرایی در محل خود نصب شده و به کمک سیم و لقمههای ماسه-سیمانی یا پلاستیکی و یا خرکهای فلزي به مقدار کافی طوري مهار شوند که امکان جابهجایی آنها قبل یا در حین بتنریزی وجود نداشته باشد. لقمهها یا خرکها باید به گونهای باشد که پوشش بتن کافی براي میلگردها را تأمین نماید (حدود ۵ سانتیمتر از هر طرف).
استفاده از قطعات سنگ، فلز یا چوب براي نگهداري میلگردها و تأمین پوشش بتن مجاز نیست.
قفسه میلگردهاي شمع باید در طولهای حداقل ۶ متري و ترجیحا ١٢ متري ساخته شده و سپس در داخل چاهک جایگذاري گردد. در موقع نصب قفسه میلگردها باید موقعیت میلگرهاي طولی شمع به گونهای باشد که در موقع حفاري گمانهها آسیبی به میلگردهاي طولی وارد نگردد. رعایت همپوشانی میلگردهاي طولی و همچنین میلگرد مارپیچ در محل وصله الزامی، طبق آئین نامه آبا، است.
٩-٣-١- جاگذاري قفسه
قبل از جاگذاري قفسه باید نصب و جایگذاري میلگردها به لحاظ قطر، تعداد، شکل، نوع، فواصل و استحکام میلگردها کنترل شود.
جاگذاري قفسه در داخل چاه باید با استفاده از تجهیزات مناسب و با رعایت کلیه موارد ایمنی انجام گیرد.
با توجه به طول قابل توجه شمعها، بهتر است جاگذاري قفسه هر شمع در چند مرحله انجام گیرد. به گونهای که قفسهها در طولهای ١٢ (یا ۶) متري آماده شده و ابتدا قفسه انتهایی (پایینترین بخش) در داخل چاه قرار داده میشود به طوري که ١ متر آن بیرون از چاه قرار داشته باشد. این قفسه در محل سر چاه ثابت نگهداشته میشود. سپس بخش دوم قفسه بلند شده به طوری که آرماتورهاي انتظار آن رو به پایین قرار گیرد. این قفسه به سر قفسه پایینی متصل میشود، به طوري که آرماتورهاي انتظار داخل قفسه پایینی شده و به میلگردها طولی قفسه پایینی بچسبند. سپس میلگردهاي همپوشان (طول وصله) به وسیله سیم به هم بسته شده و بعد از آن میلگرد دورپیچ دو قفسه نیز با همپوشانی حداقل۵/١دور به یکدیگر متصل میشود. در نهایت دو قفسه با یکدیگر به داخل چاه فرستاده میشود به طوری که ١ متر آن بیرون از چاه قرار گیرد تا بخش سوم (و در ادامه بخشهای بعدي) قفسه مشابه مراحل فوق به آن متصل گردد.
١۰-٣-١- رواداریها
رو اداریهای بریدن و کار گذاشتن میلگردها بر اساس آئین نامه آبا و یا نشریه شماره ۵۵ سازمان برنامه و بودجه به شرح زیر رعایت خواهند شد:
طول میلگرد ٢۵ ± میلیمتر
مجموعه ابعاد خاموت ١٢ ± میلیمتر
خمها ٢۵ ± میلیمتر
انحراف موقعیت میلگردها نسبت به محلهای تعیینشده در نقشهها ٢۵ ± میلیمتر
انحراف موقعیت طولی خمها و انتهاي میلگردها ۵۰ ± میلیمتر
ضخامت پوشش بتن نباید بیش از ١۰ میلیمتر یا یک سوم مقدار تعیینشده کمتر شود.
۴-١- بتنریزی شمعها
تأمین مواد اولیه بتن، طراحیهای مخلوط، ساخت، حمل و ریختن و جایگذاري بتن و همچنین عملآوری و نگهداري، پرداخت سطوح و کنترل کیفیت مخلوطهای بتن باید بر اساس این مشخصات فنی و نقشههای اجرایی صورت گیرد. در این راستا، لازم است موارد زیر انجام گیرد:
- تهیه کلیه مصالح و مواد، تجهیزات و نیروي انسانی جهت ساخت، حمل، اجرا، عملآوری و تعمیر بتن
- ایجاد محلهای مناسب جهت نگهداري مصالح شامل سنگ دانهها، سیمان، مواد افزودنی، آب، مش و ...
- تأمین امکانات لازم براي پیمانه کردن و مخلوط کردن مصالح، براي تهیه بتن و حمل به محل بتنریزی
- انجام آزمایشهای مربوط به کنترل کیفیت بتن و تهیه گزارشها
١-۴-١- استانداردها
اولویت رعایت استانداردها در این مشخصات فنی، پس از موارد تصریح شده در این مشخصات فنی به ترتیب عبارتند از آئین نامه بتن ایران (آبا) و مقررات ملی ساختمان و در اولویتهای بعدي، استانداردهاي ASTM ,ACI و BS .
٢-۴-١- مصالح و نگهداري مصالح
مشابه سیمان و ماسه شاتکریت
٣-۴-١- طرح اختلاط
طرح اختلاط ممکن است بر اساس یکی از روشهای تئوریک یا ترکیبی از این روشها یا بر اساس روش تجربی سعی و خطا در آزمایشگاه صورت گیرد. در صورت داشتن طرح اختلاط بتن در پروژه مشابه و براي بتن با خواص مشابه، میتوان از آن استفاده نمود. در غیر این صورت طرح اختلاط بتن باید با استفاده از آزمایش مخلوطهای آزمایشی تعیین شود. براي هر یک از طرحهای اختلاط، حداقل دو قالب (استوانه یا مکعب) براي آزمایش مقاومت ٧ روزه و حداقل ٣ قالب براي آزمایش ٢٨ روزه تهیه و در شرایط آزمایشگاهی نگهداري شود.
طرح اختلاط بتن باید بر اساس مقاومت فشاري ٢٨ روزه نمونه استوانهای f’c= ٢۵MPa و اسلامپ ٢۰-١٧ سانتیمتر (با استفاده از فوق روان کننده) تعیین شود. به عنوان پیشنهاد اولیه، عیار سیمان kg/m ۴۰۰، نسبت آب به سیمان برابر ۵/۰= w/c و حدود lit/m ١ فوق روان کننده انتخاب گردد. به منظور تسهیل عملیات پمپاژ بتن، حداکثر اندازه سنگدانه از mm ٢۵و ترجیحا mm ٢۰ فراتر نرود. به منظور تعیین مقدار مناسب فوق روان کننده، بهتر است در محل و قبل از عملیات بتنریزی چند آزمایش اسلامپ با مقادیر مختلف افزودنی انجام گیرد.
۴-۴-١- کنترل کیفیت بتن
باید حداقل سه سري نمونه (هر سري شامل حداقل ٢ نمونه) از بتن تازه در هنگام بتنریزی هر یک از شمعها جهت آزمایش مقاومت فشاري اخذشده و نگهداري گردد. یکی از نمونهها در سن ٧ روز و دیگري در سن ٢٨ روز مورد آزمایش مقاومت فشاري قرار گیرد. معیار پذیرش مقاومت بتن ریخته شده مطابق آئین نامه آبا میباشد.
نمونه گیریها از بتن در محلی که بتن از لولههای پمپ خارج میشود انجام میشود. در صورت اتصال یکسره لوله ترمی به دکل پمپ، نمونهگیری باید در محل تحویل بتن از تراك میکسر به پمپ انجام گیرد.
در صورتی که در آزمایشهای بتن تازه (مانند اسلامپ) معلوم شود که بتن بر مشخصات فنی انطباق ندارد، پیمانههایی از مخلوطهای بتن که کیفیت آنها بدون انطباق با مشخصات تشخیص داده میشود، نباید در بتنریزی شمعها استفاده شود مگر آنکه در محل و در اسرع وقت امکان اصلاح مشخصات آن باشد.
۵-۴-١- ساخت بتن
بتن مورد نیاز از کارخانههای معتبر ساخت بتن آماده موجود در شهر تهیه خواهد شد.
۶-۴-١- حمل و ریختن و جایگذاري بتن
روشهای حمل و ریختن بتن باید کیفیت بتن را به لحاظ نسبت آب به سیمان، کارآیی و یکنواختی حفظ کند .
ماشینآلاتی که استفاده از آنها با تغییر نسبتهای اختلاط بتن، بزرگترین اندازه دانهها یا سایر خصوصیات بتن میسر باشد، نباید مورد استفاده پیمانکار قرار گیرند.
حمل بتن از محل کارخانه تهیه بتن تا کارگاه باید با استفاده از تراك میکسر انجام شود. در شرایط آب و هوایی معمولی مدت حمل بتن با تراك میکسر میتواند تا ٩۰ دقیقه باشد، اما در هواي گرم مدت مجاز حمل کاهش مییابد و در هواي سرد به این مدت افزوده میشود.
میتوان در بتن ریزیها از پمپ استفاده نمود. باید نوع پمپی به کار گرفته شود که قادر باشد مخلوطهای بتن مشخص شده را پمپ کند. براي ساخت مخلوطهای بتنی که قابل پمپ کردن باشد باید از ماسه منطبق بر و شن ٣٣ASTM C و شن ریزدانه استفاده شود. لولهها و شیلنگها باید داراي قطر داخلی حداقل ۴ برابر قطر بزرگترین دانه شن شکسته و یا ٣ برابر قطر بزرگترین دانه طبیعی گرد گوشه باشند.
بتنریزی شمعها باید به روش ترمی انجام گیرد. این روش با استفاده از لولهای مستقیم با طول کافی انجام میشود که از سکوي بتنریزی در روي سطح زمین تا پایینترین محل بتنریزی در داخل چاه امتداد دارد. در قسمت بالاي این لوله ۰ تا ١ متر در بتن تازه مدفون باشد. / یک قیف وجود دارد و انتهاي این لوله باید در تمام مدت بتنریزی به عمق حدود ۵ با توجه به محدودیت فضاي بتنریزی بهتر است از لولههای یکپارچه فاقد اتصالات که به سر دکل پمپ متصل میشود، استفاده گردد. قطر لوله حداقل ١۰ سانتیمتر و حداکثر ٢۰ سانتیمتر توصیه میشود.
٧-۴-١- تراکم بتن
١٧- امکان انجام عملیات تراکم در داخل چاه وجود ندارد. بدین منظور باید از بتن با اسلامپ مناسب در حدود ٢۰ سانتیمتر (با استفاده از فوق روان کننده) استفاده شود.
٨-۴-١- عملآوری و نگهداري بتن
سطح بتن سر شمعها باید به مدت حداقل ٣ روز به صورت غرقاب (و یا حداقل خیس) نگهداشته شود.
۵-١- ساخت شمعهای فولادي
١-۵-١- استانداردها
مواردي که در این مشخصات فنی بیان نشده است، باید بر اساس مبحث دهم مقررات ملی ساختمان باشد.
٢-۵-١- نوع و مشخصات فولاد
کلیه آهنآلات مصرفی در ساخت شمعهای فولادي از نوع ٣٧St با مقاومت تسلیم کششی معادل ٢fy=٢۴۰۰kg/cm میباشد.
کلیه شرایط نگهداري، وضعیت ظاهري، کنترل کیفی و برش و سوراخکاری آهنآلات مشابه صفحات زیر سری مهارها میباشد.
٣-۵-١- عملیات جوشکاري
رعایت کلیه موارد ایمنی در هنگام جوشکاري الزامی است.
براي جوشکاري قطعات فولادي، نوع و قطر الکترود و سایر مشخصات جوشکاري از قبیل پیش گرمایش یا پس گرمایش، ولتاژ و آمپر جریان الکتریکی، سرعت جوشکاري، ترتیب پاسهای جوشکاري باید متناسب با جنس فولاد، مشخصات جوش، شرایط محل و مطابق ضوابط و الزامات استاندارد انتخاب گردد.
شرایط محیطی و کاري مجاز براي جوشکاري به قرار زیر میباشد:
- دماي محیط کار بالاتر از ١۵ - درجه سانتیگراد
- دماي میلگرد بالاتر از صفر درجه سانتیگراد
- عدم وزش باد شدید و یا ریزش برف و باران در محل جوشکاري
- وضعیت مناسب و مساعد استقرار جوشکار
سطح جوشکاري باید تا حد امکان صاف، فاقد ناپیوستگیهای با عمق زیاد، سوراخ، ترك، زنگزدگی و آلودگی به روغن، رطوبت و رنگ باشد. در غیر اینصورت ابتدا باید سطح آن تمیز و ناهمواریهای جزئی با استفاده از الکترود مناسب ترمیم گردد.
الکترودهاي جوشکاري باید از آلوده شدن به رطوبت و روغن مصون بمانند. شرایط انبارداري باید به گونهای باشد که اولا رطوبت نسبی هواي محیط بیش از ۶۰ % و دماي آن کمتر از ١٨ درجه سانتیگراد نباشد. قفسههای نگهداري الکترود باید داراي فاصله از کف و دیوارههای انبار باشد. الکترودها به هنگام حملونقل باید در برابر ضربه محافظت شوند . هنگام جوشکاري الکترود نباید خم شود.
جوشکاري در دماي محیط زیر صفر درجه سانتیگراد با ایجاد سرپوش و امکانات گرمایش تا حداقل ۵ درجه سانتیگراد مجاز میباشد. در اینصورت لازم است شرایطی جهت پیش گرمایش سطح جوشکاري به میزان حداقل ٢۰ درجه سانتیگراد فراهم شود.
گل جوش بین پاسهای جوشکاري و نیز پاس آخر باید زدوده شود.
پس از اتمام جوشکاري سطح جوش باید از نظر وجود عیوب مرئی، ترکهای سطحی، بریدگی، تقعر یا تحدب بیش از حد، اعوجاج و موج دار بودن سطح جوش، کیفیت چاله انتهاي جوش و غیره مورد بازرسی قرار گیرد. جوش قابل قبول در بازرسی چشمی باید داراي شرایط زیر باشد:
- ترك نداشته باشد.
- ذوب کامل بین فلز جوش و فلز میلگرد و بین لایههای جوش حاصل شده باشد.
- چاله جوش پر شده باشد.
- عمق بریدگی در میلگرد اصلی کمتر از ٢ میلیمتر و در میلگرد وصله کمتر از ١ میلیمتر باشد.
- کاهش بعد جوش نسبت به مقدار نشان داده شده در نقشهها، به میزان حداکثر ٢ میلیمتر در حداکثر ١۰ % طول جوش قابل قبول تلقی میشود.
جوشی که فاقد یکی از شرایط فوق باشد معیوب بوده و در صورت امکان با استفاده از روش مناسب باید تعمیر گردد. در صورتی که امکان تعمیر جوش معیوب وجود نداشته باشد، بخش وصله باید بریده شده و وصله جدید اجرا گردد. تعمیر جوش بسته به عیب آن میتواند به صورت سنگ زدن و برداشتن جوش و جوشکاري مجدد در صورت لزوم (در عیوب روي هم افتادگی، تحدب بیش از حد، ذوب ناقص، تخلخل بیش از حد، حبس روباره) و یا جوشکاري تکمیلی (در عیوب تقعر بیش از حد، حوضچه چاله جوش، کمبود بعد جوش، بریدگی کناره جوش، سوراخهای اضافه) باشد. کیفیت جوش تعمیر شده باید با استفاده از آزمایشها غیر مخرب (بازرسی چشمی VT، مایع نافذ PT) کنترل شود.
بازرسی چشمی(Visual Test): اولین مرحله برسی کیفیت جوش است. در این روش فقط عیوب نسبتاً بازرسی چشمی بزرگی که به سطح جوش میرسند قابل تشخیص است. استفاده از ابزاري مثل ذرهبین و چراغقوه میتواند در تشخیص معایب ریزتر مفید باشد.
آزمایش مایع نافذ (Liquid Penetrant Test): این آزمایش براي تعیین محل معایب سطحی بوده و جهت شناسایی عیوب داخلی قابل کاربرد نیست. سطح مورد بازرسی در ابتدا از لکه روغن و مواد ناخالص پاک شده، سپس سطح جوش با ماده قرمز رنگ نافذ پوشانده میشود. این ماده در داخل ترکها نفوذ مینماید. پس از زدودن رنگ اضافی از سطح، ماده ظهور یا ظاهر کننده (مایع فرار که حاوي ذرات ریز سفید رنگ است) بر روي سطح پاشیده میشود. تبخیر ماده ظهور، باعث برجاي ماندن گرد سفید رنگ برروي ماده قرمز رنگ نفوذکرده در ترکها میگردد، که به تدریج بر اثر موئینگی، ماده قرمز رنگ را از ترکها بیرون کشیده و خود قرمز رنگ میشود.
بازرسی چشمی تمام جوشهای وصلهها ضروري است.
۴-۵-١- نصب قفسه ریشه
قفسه آرماتور ریشه شمعهای فولادي مطابق نقشهها و مشخصات فنی شمعهای بتنی ساخته و پس از اتمام ساخت شمع فولادی و قبل از جاگذاري آن در داخل چاه، به شمع فولادي متصل میگردد.
۵-۵-١- جاگذاري شمع فولادي
شمع فولادي ساخته شده باید توسط جرثقیل از روي زمین بلند شده و به صورت شاقولی به داخل چاه فرستاده شود.
پس از قرارگیري شمع در داخل چاه، باید تا حد امکان شمع فولادي به جدار چاه (سمت زمین همسایه) تکیه داده شود.
۶-۵-١- بتنریزی ریشه شمع
پس از اتمام جاگذاري شمع فولادي در داخل چاه، ریشه شمع بتنریزی میشود. علیرغم اینکه بتن ریشه عملکرد سازهاي ندارد، تا حد امکان سعی شود کلیه عملیات بتنریزی ریشه مشابه بتنریزی شمع بتنی صورت پذیرد.
٧-۵-١- پرکردن چاه
پس از گذشت ٢۴ ساعت از اتمام بتنریزی ریشه شمع و قبل از شروع عملیات پنل برداري، داخل چاه با استفاده از خاك محل به طور کامل پر شود.