١-١- کلیات
تجهیز کامل کارگاه و اجراي صحیح، کامل و بینقص کلیه عملیات مرتبط با تهیه مصالح، تجهیزات و نیروي انسانی لازم براي تهیه مصالح، مونتاژ و جاگذاري مهار در داخل گمانه حفاري شده و انجام آزمایشهای کنترل کیفی باید بر اساس این مشخصات فنی، نقشهها و دستورالعملها صورت پذیرد.
٢-١- استرند
١-٢-١- مشخصات استرند
تمامی مهارهاي طرح سازه نگهبان، متشکل از چند ( ۵ ،۴ ،٣ ،٢ و ۶) رشته استرند به قطر اسمی ۶/۰ اینچ ( ١۵ میلیمتر)، نیروي نهایی حداقل Tu=٢۶۰/٧kN و مقاومت کششی نهایی ۴١۶ fu=١٨۶۰MPa مطابق استاندارد ASTM A۴١۶ میباشد.
٢-٢-١- وضعیت ظاهري استرند، انبار و نگهداري
قبل از استفاده از استرندها باید اطمینان حاصل شود که سطح آنها از عوامل زیانآور از قبیل گل، روغن، قیر، دوغاب سیمان خشکشده، رنگ، زنگ پوسته شده و برف و یخ عاري هستند. استرندهاي داراي زنگ پوسته شده وقتی قابل مصرف تلقی میباشند که پس از تمیز کردن لایههای زنگ، مشخصات استاندارد خود را از دست نداده باشند. در هر حال مصرف این استرندها منوط به تمیز کردن پوسته زنگ خواهد بود. همچنین استفاده از استرند آغشته و آلوده به مواد مضر مانند روغن و گل مجاز نمیباشد.
محل انبار و نگهداري استرندها باید تمیز و عاري از رطوبت باشد تا از زنگزدگی و آلوده شدن استرندها جلوگیري شود.
٣-٢-١- کنترل کیفیت
براي کنترل کیفی جنس و مشخصات مکانیکی استرندها، آزمایش کشش بر روي نمونههای اخذشده از استرندها انجام گیرد. آزمایشها باید مطابق استانداردهاي معتبر و رایج ملی و بینالمللی (مانند ASTM) انجام میگیرد.
به ازاي حداکثر هر ۵۰ تن یا یک محموله خریداریشده از یک منبع و در یک زمان، حداقل تعداد سه نمونه تهیه و به آزمایشگاه معتبر ارسال میشود. هر نمونه شامل یک قطعه استرند به طول حداقل ١ متر میباشد. نمونهها باید کاملاً سالم، تمیز و بدون زنگزدگی، اعوجاج، لهیدگی و سایر آسیبها باشد.
کمیتهایی که از آزمایش کشش گزارش میشود عبارتند از: مقاومت تسلیم، مقاومت نهایی و در صورت امکان کرنش تسلیم، کرنش نهایی، مدول الاستیسیته و منحنی تنش-کرنش نمونهها.
مقاومت مشخصه فولاد بر مبناي مقدار تنش تسلیم آن در کشش تعیین میشود و معادل مقداري است که مقاومت اندازهگیری شده حداقل ٩۵ درصد از نمونهها در حد تسلیم، از آن بیشتر باشد. چنانچه تعداد نمونههای اخذشده به اندازهای نباشد که یک جامعه آماري مناسب تشکیل گردد، حداقل مقدار مقاومت کششی نهایی نمونهها به عنوان مقاومت مشخصه در نظر گرفته میشود. در صورتی که منحنی تنش-کرنش مصالح نقطه تسلیم مشخصی نداشته باشند، %٨۰ مقاومت گسیختگی به عنوان مقاومت تسلیم مصالح در نظر گرفته میشوند.
۴-٢-١ -فاصله نگهدارها
براي دسته کردن چند رشته استرند در طول باند یک مهار و ثابت نگهداشتن آنها نسبت به یکدیگر و ایجاد فاصله بین رشتههای استرند از فاصله نگهدار (spacer) استفاده میشود.
براي حفظ فاصله مناسب مهار از جدار گمانه به منظور ایجاد پوشش دوغاب اطراف استرندها جهت تأمین مقاومت چسبندگی مورد نیاز بین استرند و دوغاب، از مرکزساز(centralizer) استفاده میشود.
جنس، ابعاد، تعداد و فاصله بین فاصله نگهدارها و مرکزسازها باید به نحوي انتخاب شوند که علاوه بر ایجاد پوشش تزریق لازم دور مهار مانع جریان دوغاب در گمانه نگردد. این قطعات معمولاً از PVC، پلیاتیلن(HDPE) و یا سایر مواد پلاستیکی ساخته میشوند. فاصله نگهدار و مرکزساز باید به گونهای باشد که ضخامت دوغاب اطراف مهار حدود ١۰ میلیمتر و فاصله بین استرندهاي هر مهار حدود ١۰ میلیمتر باشد. شکل و ابعاد فاصله نگهدارها، با توجه به تعداد رشتههای استرند هر مهار و اندازه شلنگهای تزریق و سایر ملحقات مهار، باید به گونهای انتخاب گردد که احتمال انسداد گمانه وجود نداشته و مانع از برگشت مطلوب دوغاب نگردد.
فاصله طولی فاصله نگهدارها در طول مهار تابع میزان صلبیت مهار میباشد و باید به گونهای انتخاب گردد که در سراسر طول مهار ضخامت دوغاب به میزان حدود ١۰ میلیمتر تأمین گردد؛ به عبارتی مهار در حدفاصل بین دو فاصله نگهدار ١ متر و از یکدیگر حداکثر ٢ متر / متوالی شکم ندهد. به طور کلی حداکثر فاصلۀ فاصله نگهدارها از هر سر مهار ۵ پیشنهاد میشود. بهتر است پراکندگی توزیع فاصله نگهدارها در سرتاسر طول گیردار مهار تا حد امکان یکنواخت باشد.
براي ایجاد یکپارچگی بین رشتههای استرند و لولههای تزریق مهار جهت تسهیل جاگذاري مهار در داخل گمانه، میتوان آنها را دسته کرده و در فواصل معین با استفاده از سیم آرماتوربندي و یا بست پلاستیکی به هم بست.
۵-٢-١- شلنگهای تزریق
براي اطمینان از پر شدن گمانه با دوغاب در حین تزریق، گمانه از بخش انتهایی با دوغاب پر میشود. بدین منظور یک یا چند شلنگ (بسته به روش تزریق) با طولی حداقل به طول مهار به آن متصل میشود. این شلنگها که معمولاً از جنس PVC یا پلی اتلین HDPE میباشد، به شلنگ تزریق موسوم میباشد.
در صورتی که براي تزریق تحت فشار طول تزریق از پکر استفاده شود، پنج عدد شلنگ تزریق در مهار نصب خواهد شد:
دو شلنگ رفت و برگشت دوغاب در طول گیردار، دو شلنگ رفت و برگشت پرکننده پکر و یک شلنگ پرکننده طول آزاد مهار. در صورت عدم استفاده از پکر دو عدد شلنگ رفت و برگشت دوغاب در مهار کار گذاشته خواهد شد. در صورتی که بر حسب ضرورت نیاز به تزریق مجدد مهار پس از اتمام و گیرش تزریق باشد(Post-Grouting) ، یک عدد شلنگ تزریق دیگر نیز به موارد فوق اضافه خواهد شد. این شلنگ که تا انتهاي مهار امتداد مییابد، در طول گیردار مهار داراي سوراخهایی به فواصل حدود ٣۰ الی ۵۰ سانتیمتر است که در هنگام مونتاژ مهار، روي سوراخها توسط چسب نواري به منظور جلوگیري از ورود دوغاب به داخل لوله و انسداد آن در هنگام تزریق اولیه پوشانده میشود. بدیهی است انتهاي لوله نیز هنگام مونتاژ مهار باید مسدود گردد.
قبل از اتصال شلنگها به استرند، باید از سلامت و عدم انسداد آنها توسط خاك یا سایر اجرام اطمینان حاصل نمود. سطح بیرونی و داخلی شلنگها در زمان اتصال به مهار و همچنین مهار گذاری باید تمیز و عاري از آلودگی مضر باشد. شلنگها با استفاده از سیم آرماتوربندي یا بست پلاستیکی (در فواصل حدود ١ متر) به مهار متصل میشود. اتصال شلنگها به مهار نباید باعث آسیب دیدگی (انسداد، پرچ شدن، سوراخ شدگی، لهیدگی) آنها گردد.
بهتر است به منظور جلوگیري از انسداد احتمالی انتهاي شلنگ تزریق به علت ورود خاکهای داخل گمانه به درون آن در هنگام جاگذاري مهار، در انتهاي حدود ۵/١ متري شلنگ تزریق چند سوراخ بر روي بدنه آن ایجاد گردد.
۶-٢-١- پکر
در شرایط عادي استفاده از پکر الزامی نبوده و بسته به روش انتخابی پیمانکار میباشد، مگر در مواردي که طراح بر اساس شرایط استفاده از پکر را الزامی بداند. پکر (در صورت استفاده) از نوع پارچهای (از جنس برزنت، نمد یا هرگونه منسوجات دیگر با ضخامت مناسب، مقاومت بالا و نفوذپذیري ناچیزي) میباشد. دوخت درزهاي پکر باید به گونهای باشد که تحمل فشارهاي تزریق را داشته باشد. همچنین اتخاذ تمهیدات و انجام اقدامات حفاظتی لازم جهت پیشگیري از آسیب دیدگی پکرها (مانند استفاده از پارچه ضخیم یا لایه محافظ مقاوم در برابر پارگی) در هنگام جاگذاري مهار در داخل گمانه ضروري میباشد. طول مفید پکر به طور معمول در حدود ۴۰ سانتیمتر میباشد. آببندی ابتدا و انتهاي پکر (در محل اتصال به مهار) باید با دقت و به روش مناسبی صورت پذیرد تا در هنگام پر کردن پکر توسط دوغاب و یا تزریق تحت فشار طول گیردار مهار، نشت اتفاق نیفتد.
٧-٢-١-غلاف استرندها
به منظور جلوگیري از چسبیدن و درگیر شدن استرندها به دوغاب و اطمینان از عدم انتقال نیروي مهار به خاك در طول آزاد استرندها در طول آزاد مهار در داخل غلاف گذاشته میشوند. غلاف استرندها لولههای پلیاتیلن PVC یا سایر مصنوعات مشابه میباشد. در صورت استفاده از پکر، به علت آنکه طول آزاد مهار نیز به منظور جلوگیري از تخریب گمانه در هنگام کشش، همزمان با تزریق طول گیردار، تزریق میشود، غلاف گذاری استرندها الزامی است.
غلاف استرندها باید تا ابتداي طول گیردار (انتهاي پکر) امتداد یابد؛ به عبارتی دیگر، پکر باید به طور کامل بر روي غلاف استرند نصب گردد. انتهاي غلاف باید به طور مناسب آببندی گردد تا از نشت دوغاب از درون غلاف، هنگام تزریق تحت فشار طول گیردار، جلوگیري شود.
٨-٢-١- آمادهسازی و نگهداري مهار
مراحل آمادهسازی مهار به شرح ذیل میباشد:
١- برش رشتههای استرند به تعداد و طول مشخصشده در نقشه (بعلاوه حدود یک متر طول مازاد جهت کشش مهار)
٢- غلاف گذاری استرندها
٣- اتصال فاصله نگهدارها به استرندها
۴- اتصال شلنگهای تزریق به استرندها
۵- اتصال مرکزسازها به استرندها
۶- اتصال قطعه دوکی شکل سر مهار
٧- بستن پکر (در صورت وجود) و آببندی آن
٨- دسته کردن و بستن شلنگها و استرندها به یکدیگر با استفاده از سیم و یا بست پلاستیکی در فواصل مشخص برای ایجاد یکپارچگی و استحکام اجزاي مهار جهت تسهیل جاگذاري مهار
به منظور جلوگیري از تخریب گمانه در هنگام جاگذاري مهار، جزئیات اجرایی سر مهار باید به گونهای باشد که مانع از جدا و پخش شدن رشتههای استرند شود. همچنین باید به نحو مطلوبی از تخریب جدار گمانه توسط فاصله نگهدارها و مرکزسازها جلوگیري شود.
جوشکاري استرند به هیچ وجه مجاز نمیباشد.
باید به گونهای برنامهریزی گردد که بلافاصله پس از اتمام حفاري گمانه، امکان جاگذاري مهار در داخل گمانه فراهم باشد.
٩-٢-١- جاگذاري مهار
جاگذاري مهارهایی که مطابق نقشهها، مشخصات فنی یا دستور کار نبوده و یا داراي عیب، نقص یا آسیب باشد، تا رفع مناسب مورد، مجاز نمیباشد. جاگذاري مهارهاي غیرقابل ترمیم، مجاز نیست. در گزارش مهار گذاری، مشخصات مهار شامل طول، تعداد رشتههای استرند، نصب پکر، شماره مهار و موقعیت آن، درج میشود.
اگر به هر دلیل بیرون کشیدن مهار از داخل گمانه اجتنابناپذیر گشت، بررسی وضعیت مهار قبل از جاگذاري مجدد و ترمیم آسیبهای احتمالی الزامی است.
١۰-٢-١-رواداریهای مجاز
در مواردي که رواداریها مقرر نشده باشند، عملیات مونتاژ و جاگذاري مهار باید در محدوده رو اداریهای زیر انجام گیرد:
- طول کل مهار: ١۰ - سانتیمتر
- طول گیردار مهار: ١۰ ± سانتیمتر
- پوشش دوغاب تزریق: ٢± میلیمتر
- بیرون زدگی مهار از داخل گمانه (علاوه بر ١ متر مازاد): حداکثر ۵۰ سانتیمتر